İAÜ VM Medical Park Florya Hastanesi’nden Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Şahin Kalkan, yenidoğan sarılığı hakkında önemli uyarılarda bulundu. Hayatın ilk haftasında bebeklerin yaklaşık üçte ikisinde görülebilen sarılığın çoğunlukla fizyolojik nedenlere dayandığını belirten Dr. Kalkan, “Bilirubin adı verilen maddenin vücutta birikmesi sonucu bebeklerin cildinde ve göz aklarında sararma meydana gelir. Genellikle geçici ve zararsızdır” dedi.
“Şekerli su vermeyin, sık emzirin”
Sarılığın temel nedeninin bilirubinin fazla üretilmesi ve atılamaması olduğunu vurgulayan Dr. Kalkan, “Bebekler günde en az 8-12 kez anne sütüyle beslenmeli. Su veya şekerli su verilmesi kesinlikle önerilmez. Bu uygulamalar hem etkisizdir hem de bebeğin yeterli beslenmesini engeller” diye konuştu.
Fizyolojik ve patolojik nedenler
Yenidoğan sarılığının fizyolojik olmasının yanı sıra bazı durumlarda patolojik sebeplerle de ortaya çıkabileceğini ifade eden Dr. Kalkan, şu nedenleri sıraladı:
-
Kan grubu uyuşmazlıkları (ABO ya da Rh)
-
G6PD enzim eksikliği gibi kalıtsal hastalıklar
-
Doğum travmaları
-
Enfeksiyonlar
-
Hipotiroidi
-
Anne sütüyle ilgili yetersiz beslenme durumları
“Yüzde 60-80’inde görülüyor”
Yenidoğanların yüzde 60-80’inde sarılığın ilk hafta içinde görüldüğünü belirten Dr. Kalkan, “Türkiye’de yapılan bir çalışmada, bebeklerin yüzde 6,4’ünde bilirubin değeri 25 mg/dL’nin üzerine çıkmıştır. Bu oran, gelişmekte olan ülkelerde gelişmiş ülkelere kıyasla çok daha yüksektir” dedi.
Sarılığın belirtileri ve tehlikeli durumlar
Ciltte ve gözlerde sararma, uykuya eğilim, emme güçlüğü gibi belirtilere dikkat çeken Dr. Kalkan, “Eğer sarılık ilk 24 saatte başlıyorsa ya da bilirubin hızla yükseliyorsa (saatte 0,2 mg/dL’den fazla), bu durum tehlikelidir. Zamanında müdahale edilmezse nörolojik hasara yol açabilen kernikterus gelişebilir” uyarısında bulundu.
Tanı sürecinde bilirubin ölçümlerinin yanı sıra kan grubu, Coombs testi ve tam kan sayımı gibi tetkikler yapıldığını belirten Dr. Kalkan, “Fizyolojik sarılık genellikle kendiliğinden düzelir. Gerekli durumlarda fototerapi uygulanır. Bu tedavi yöntemi, cilde verilen özel ışıkla bilirubini parçalayarak vücuttan atılmasını sağlar. İleri vakalarda kan değişimi ya da IVIG gibi tedavilere de başvurulabilir” şeklinde konuştu.
Sarılık hakkında toplumda yaygın bazı yanlış inanışlara da değinen Dr. Kalkan, “Bebeğe şekerli su vermek ya da anne sütünü kesmek gibi uygulamalar doğru değildir. Sarılığın gözle tespiti de yanıltıcı olabilir, mutlaka bilirubin ölçümü yapılmalıdır” dedi.
