Avustralya merkezli Actinogen Medical şirketi, Alzheimer hastalığına karşı geliştirdiği yeni nesil ilaçla tedavide ezber bozacak bir mekanizma sunuyor. “Xanamem” adıyla bilinen ve resmi olarak “Emestedastat” ismi verilen ilaç, şu anda 100 gönüllü üzerinde hem güvenlik hem de etkinlik açısından test ediliyor.
Şirketin açıklamasına göre, klinik çalışmanın ara sonuçlarının 2026 yılı başında kamuoyuyla paylaşılması planlanıyor.
10 yılı aşkın süredir geliştiriliyor
İlacın geliştirme süreci on yılı aşkın bir zamana yayılıyor. İlk olarak Edinburgh Üniversitesi’nde keşfedilen etken maddenin, sadece Alzheimer değil, depresyon gibi çeşitli nörolojik hastalıklarda da potansiyel fayda sağlayabileceği ifade ediliyor.
Actinogen CEO’su Dr. Steven Gourlay, bu molekülü Alzheimer tedavisinde bir “kutsal kase” olarak tanımlarken, ilacın şu anda Avustralya ve ABD’de 35 farklı merkezde test edildiğini açıkladı.
Alışılagelmişin dışında bir hedef: Kortizol
Mevcut Alzheimer tedavileri genellikle beyindeki amiloid plakları hedef alırken, bu yeni ilaç farklı bir yaklaşım sergiliyor. İlacın hedefinde, beynin başlıca stres hormonu olarak bilinen kortizol bulunuyor.
Essen Üniversitesi Hastanesi Nöroloji Direktörü Prof. Christoph Kleinschnitz, Alzheimer hastalarında hafıza ile ilgili beyin bölgelerinde kortizol seviyelerinin yükseldiğini belirterek, “Xanamem, kortizol üretimini tetikleyen enzimi bloke ederek bu dengeyi düzeltmeye çalışıyor,” dedi.
“Bekleyip görmek gerek”
Köln Üniversitesi Psikiyatri ve Psikoterapi Kliniği Direktörü Prof. Frank Jessen ise sürece temkinli yaklaşıyor. BILD gazetesine yaptığı açıklamada, “İlacın gerçekten etkili olup olmadığını ancak sonuçlar gösterir. Farklı hastalıklar için test ediliyor, Alzheimer üzerindeki etkisi henüz net değil” diye konuştu.
Yan etkiler yakından izleniyor
Xanamem, şu ana dek yalnızca Faz 1 aşamasını tamamladı. Bu fazda ilacın ciddi yan etkiler yaratıp yaratmadığı değerlendiriliyor. Uzmanlara göre, yüzüncü hastanın çalışmaya dahil edilmesi, güvenlik açısından olumlu bir gelişme. Ciddi bir risk olması durumunda, bu aşamaya ulaşılmadan testlerin durdurulması gerekirdi.
Öte yandan bazı hastalarda hafıza üzerinde erken olumlu etkiler gözlemlendiği aktarılıyor. Ancak bilim insanları, bu etkinin büyük ölçekli çalışmalarda kanıtlanması gerektiğinin altını çiziyor.