Ege Üniversitesi (EÜ) Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Yusuf Bayrakcı, orman yangınlarının sadece ağaçları değil, yaban hayatını da ciddi biçimde tehdit ettiğini vurguladı. Küçük memeliler ve sürüngenlerin yangınlardan en çok etkilenen canlı grupları olduğunu belirten Bayrakcı, bu türlerin habitatlarını kaybederek hızla azaldığına dikkat çekti.
Yangınlar doğal dengeyi bozuyor
Orman yangınlarının etkisinin, çıktığı zaman ve kapsadığı alan gibi etkenlere bağlı olarak değiştiğini kaydeden Bayrakcı, "İlkbahar gibi üreme dönemlerinde çıkan yangınlar, popülasyonlara yeni bireyler katılamadan büyük tahribata yol açıyor. Bazı doğal yangınlar mikrohabitat zenginliği açısından faydalı olabilirken, günümüzde görülen çoklu ve yaygın yangınlar bu sürecin parçası değil" ifadelerini kullandı.
En çok zarar görenler: Omurgasızlar ve sürüngenler
Bayrakcı, hareket kabiliyeti sınırlı olan omurgasızlar, özellikle de orman zemininde yaşayan türlerin yangınlarda büyük oranda yok olduğunu belirtti. Kara kaplumbağası, amfibi türler ve küçük memeliler de yangınlardan ağır şekilde etkileniyor. Yangın sırasında doğrudan zarar görmeseler bile zehirli gazlara maruz kalarak hayatlarını kaybedebiliyorlar.
Kuşlar kaçabiliyor, ama yavrular için tehdit sürüyor
Bayrakcı, kuşların hareket kabiliyetlerinin yüksek olması sebebiyle yangın bölgelerinden uzaklaşabildiklerini, ancak üreme dönemine denk gelen yangınların, yavrular nedeniyle kuş popülasyonunu da tehdit ettiğini belirtti. 2021’deki büyük yangınlara değinen Bayrakcı, bu yangınların domuz, sansar ve karakulak gibi memeli türler üzerinde doğrudan etkiler yarattığını söyledi.
İstilacı türler hızla yayılıyor
Bayrakcı, yüksek üreme hızı ve çevreye uyum kabiliyetleriyle istilacı türlerin, yangın sonrası alanlarda hızla yayılabildiğini belirtti. Bu durum, yerli türler için ek bir tehdit oluşturuyor. Özellikle ağaçları barınak olarak kullanan türlerde büyük kayıplar yaşanıyor.
Ekosistem onlarca yılda toparlanıyor
Yangın sonrası doğanın toparlanmasının uzun yıllar aldığını vurgulayan Bayrakcı, “İlk birkaç yıl içerisinde omurgasızlar alana geri döner ve tür zenginliği artar. Ancak tam anlamıyla bir denge kurulması için ağaçların yeniden büyümesi ve omurgalı türlerin geri dönmesi gerekir. Bu süreç on yılları bulabilir” dedi.
Bayrakcı ayrıca, yangın sonrası baskın hale gelen tek yıllık çalı bitkilerinin ve kuruyan orman zeminlerinin, yeni yangınlara zemin hazırladığına dikkat çekti.
