Bilim insanları, evrende meydana gelen iki dev kara deliğin şiddetli çarpışmasından kaynaklanan uzay-zaman dalgalanmalarını başarıyla kaydetti. Her biri Güneş’in 100 katından daha büyük kütleye sahip iki kara delik, milyarlarca yıl önce birbirlerinin yörüngesine girerek dönmeye başlamış, sonunda da çarpışarak Güneş’in yaklaşık 265 katı kütleye sahip yeni bir kara delik oluşturmuştu.
Çarpışma, Dünya’dan yaklaşık 10 milyar ışık yılı uzaklıkta gerçekleşti.
Sadece bir salise süren sinyal kaydedildi
Kütleçekim dalgaları, 23 Kasım 2023 günü saat 15.00 sıralarında, ABD’nin Washington ve Louisiana eyaletlerinde bulunan Lazer Girişimölçer Kütleçekim Dalgası Gözlemevi (LIGO) istasyonlarında aynı anda algılandı. Sinyal yalnızca bir salise sürdü, ancak bilim insanları bu kısa sürede birleşen kara deliklerin ‘çınlama’ olarak adlandırılan sönümlenme evresini kaydetmeyi başardı.
“Gözlenebilecek en şiddetli olaylardan biri”
Cardiff Üniversitesi Yerçekimi Araştırmaları Enstitüsü Başkanı Prof. Mark Hannam, konuyla ilgili şu değerlendirmeyi yaptı:
“Bunlar evrende gözlemleyebileceğimiz en şiddetli olaylar, ancak Dünya’ya ulaştıklarında ölçebileceğimiz en zayıf sinyallere dönüşüyorlar. Daha önce buna dair bazı işaretler görmüştük fakat bu en uç örnek olabilir.”
Kara delikler teorik sınırları zorluyor
Yapılan analizler, birleşen kara deliklerin sırasıyla 103 ve 137 Güneş kütlesine sahip olduğunu gösterdi. Dönüş hızları ise Dünya’nın dönüşünden 400 bin kat daha hızlı olarak ölçüldü. Bu büyüklükteki kara deliklerin, mevcut teorilere göre kara delik oluşumunun beklenmediği bir kütle aralığında yer aldığı ifade edildi.
Fizikçilere göre, bu olağanüstü kütle değerleri, daha önce yaşanmış başka kara delik birleşmelerinin sonucu olabilir. Yeni keşif, kara deliklerin evrimi ve evrenin erken dönemlerindeki dinamikleri anlamak açısından önemli ipuçları sunuyor.