Yapay zeka devrimi, enerji ve otomasyonun yanı sıra büyük şehirlerde yaşam koşullarını da derinden etkiliyor. ABD’deki San Francisco Körfez Bölgesi, bu teknolojik dönüşümün en sert yansımalarını yaşayan bölgelerin başında geliyor. The San Francisco Standard’ın haberine göre, yapay zekadaki hızlı büyüme, bölgedeki kira fiyatlarını yükseltti, yaşam alanlarını daralttı ve konut krizini daha da derinleştirdi.
Bölgede, yapay zeka ve teknoloji şirketlerinde çalışmak isteyen binlerce kişi yeni iş fırsatları peşinde San Francisco’ya göç ediyor. Ancak şehirde zaten yüksek olan kiralar, artan talep nedeniyle uçuk rakamlara ulaştı. Yeni teknoloji çalışanları, aşırı pahalı ve küçük yaşam alanlarında, bazen “insan deposu” olarak tanımlanan koşullarda kalmak zorunda.
Örneğin teknoloji çalışanı Akshyae Singh, penceresiz küçük bir odada yaşıyor ve banyosunu 12 kişiyle paylaşıyor. Singh’in aylık kirası 2 bin 300 dolar. Singh, “İşim harika ama yaşam koşullarım tam bir felaket” diye durumu özetliyor.
Kiracı özgeçmişi hazırlanıyor...
Yoğun talep nedeniyle birçok kiracı evleri görmeden kiralama yapıyor. Rekabetin artmasıyla bazı kiracılar, diğerlerinden önde olabilmek için “kiracı özgeçmişi” hazırlıyor.
Emlak danışmanı Brian Brown, pandemi döneminde 80 olan kiralık ilan sayısının bugün “bir elin parmaklarını geçmediğini” belirtiyor. Brown’un meslektaşı Van den Eikhof ise durumu “Bu tamamen yapay zeka patlamasıyla ilgili” sözleriyle açıklıyor.
Ayrıca COVID döneminde uygun fiyatla kira anlaşması yapanlar yer değiştirmediği için piyasadaki arz ciddi şekilde kısıtlanıyor.
Kiralık daire fiyatları da bu dönemde hızlı yükseldi. Zumper verilerine göre, iki odalı bir dairenin ortalama kirası yüzde 16 artışla 4 bin 621 dolara çıktı. North Beach gibi bazı mahallelerde bu artış yüzde 79’u bulup, kiralar 5 bin 475 dolara ulaştı. Bir emlakçı, iki odalı bir daireyi 12 bin dolardan ilana koyup, bir gün içinde 14 bin 500 dolara kiraya verdiğini aktarıyor.
Tüm bu gelişmelerin yanında şehirde ciddi bir evsizlik krizi de yaşanıyor. Sokaklarda veya karavanlarda kalan sayısı artarken, restoran, temizlik ve ulaşım sektöründe çalışanlar şehir içinde barınamadıkları için uzun mesafelerden işe gidip geliyor. Uygun fiyatlı konut projeleri artsa da, genel tablo sıradan insanların konut piyasasından tamamen kopuk olduğunu gösteriyor.
Yapay zeka sektörü büyüdükçe veri merkezleri ve enerji kullanımı artıyor; buna paralel olarak konut piyasası da teknoloji çalışanlarının ihtiyaçlarına göre şekilleniyor. Bu durum, mevcut konut krizinin daha da derinleşeceği uyarısını beraberinde getiriyor.
