ABD'nin önde gelen gazetelerinden The Washington Post, İstanbul'u yakından ilgilendiren büyük deprem riskine dikkat çeken çarpıcı bir analiz yayımladı. Kuzey Anadolu Fay Hattı’ndaki baskının arttığı belirtilen haberde, İstanbul’da yaşayan yüz binlerce kişinin ve binlerce tarihi yapının büyük risk altında olduğu vurgulandı.
700 bin kişi hayatını kaybedebilir
Washington Post’un aktardığına göre İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB), olası büyük bir depremde 700 bin kişinin hayatını kaybedebileceğini öngörüyor. Şehirde 40 bine yakın tarihi yapı ve binlerce riskli konut bulunduğu ifade edilirken, bu yapıların güçlendirilme çalışmalarının siyasi ayrışmalar nedeniyle yavaş ilerlediği belirtildi.
ABD Jeoloji Araştırmaları Kurumu’ndan (USGS) Thomas Parsons ise bölgenin geçmişte yıkıcı depremler yaşadığını hatırlatarak, “Bu bölge yine yıkıcı bir deprem yaşayacak. Soru bunun ne zaman olacağı” sözleriyle uyardı.
Fay hattı İstanbul’un hemen güneyinde
Haberde, Anadolu levhasının Arap, Afrika ve Avrasya levhaları arasında sıkıştığı, bu durumun 2023’te Kahramanmaraş merkezli büyük depremleri tetiklediği hatırlatıldı. Ancak İstanbul’un yalnızca 16 kilometre güneyinden geçen 110 kilometrelik fay segmentinin hâlâ kırılmadığına dikkat çekildi. Uzmanlara göre, en büyük tehlike işte bu segmentten geliyor.
Ayasofya güçlendirilemiyor, hamam tam korumada
Analizde İstanbul’un üç sembolik yapısının depreme karşı durumları da değerlendirildi:
-
Ayasofya: 6. yüzyılda inşa edilen yapı, tarihi koruma yasaları nedeniyle modern teknolojilerle güçlendirilemiyor. Yalnızca kurşun kaplamalar yenileniyor ve çelik takviyeler yapılıyor.
-
Yerebatan Sarnıcı: Su seviyesi düşürüldü, fazla beton kaldırıldı ve 630 çelik yatakla sütunlar desteklendi. Ancak uzmanlar bu önlemlerin yeterli olmadığını söylüyor.
-
Zeyrek Çinili Hamamı: Özel sektör eliyle 13 yıl süren restorasyonla yapı tamamen sismik olarak güçlendirildi. Çelik kuşaklar ve modern temel sistemleriyle koruma sağlandı. Maliyeti on milyonlarca Euro’yu buldu.
Siyasi çekişmeler süreci tıkıyor
Haberde, tarihi yapıların restorasyonunda İBB ile merkezi hükümet arasında yaşanan yetki çatışmalarının süreci yavaşlattığı aktarıldı. 2020 yılında Galata Kulesi’nin restorasyonunun merkezi hükümete devredilmesi örnek gösterildi.
İBB Kültür Varlıkları Daire Başkanı Mahir Polat’ın, gözaltına alınmadan önce yaptığı, “Bu şehri sonsuza kadar korumak istiyoruz” açıklamasına da yer verildi.
Uzmanlar ise hem tarihi koruma mevzuatlarının hem de siyasi çekişmelerin, İstanbul’u bekleyen büyük depreme karşı savunmasız bıraktığını vurguluyor.