Türkiye’nin iklim değişikliğiyle mücadelesinde tarihi bir adım atıldı. Ülkenin ilk İklim Kanunu, Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Genel Kurulu’nda kabul edilerek yasalaştı. 20 madde, 2 geçici madde ve 3 farklı kanunda değişiklik içeren düzenleme, çevre politikalarında yeni bir dönemin kapılarını araladı.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, “Cumhurbaşkanımızın tüm dünyaya ilan ettiği 2053 Net Sıfır Emisyon ve Yeşil Kalkınma hedefinin en kritik eşiği olan bu kanunla, özgür bir Ar-Ge ortamı sağlayacak, çevre felaketlerine karşı ülkemizi daha güçlü hale getireceğiz” ifadelerini kullandı.
Yasa kapsamında “Adil geçiş”, “Emisyon Ticaret Sistemi (ETS)”, “İklim adaleti” ve “Gönüllü karbon piyasaları” gibi birçok kavram mevzuata girdi. Kanun, sera gazı emisyonlarının azaltımı ve iklim değişikliğine uyum faaliyetlerine ilişkin planlama, denetim ve gelir modellerini de kapsıyor.
Şeffaflık ve adil geçiş temel alınacak
Yeni düzenlemeyle, iklim mücadelesinde eşitlik, iklim adaleti, sürdürülebilirlik, şeffaflık ve adil geçiş ilkeleri temel alınacak. Kamu kurumları ile özel sektör, alınacak tedbirleri uygulamakla yükümlü olacak. Ulusal katkı beyanı çerçevesinde, ülkenin kalkınma öncelikleri göz önünde bulundurularak sera gazı azaltım hedefleri belirlenecek.
Tüm sektörler dahil edildi
Yalnızca sanayi değil, tarım, hayvancılık, şehirler ve yeşil alanlar da yeni yasal çerçeveyle koruma altına alındı. Kanunla, temiz ve verimli üretim süreçlerinin önceliklendirileceği, ekonominin iklim krizine dirençli hale getirileceği vurgulandı.
İklim Değişikliği Başkanlığı ve ETS
İklim Değişikliği Başkanlığı, yeni dönemin merkez kurumu olarak görevlendirildi. Emisyon Ticaret Sistemi’nin kurulmasından karbon fiyatlandırmasına kadar birçok yetki bu başkanlıkta olacak. ETS kapsamında faaliyet gösteren işletmeler, sera gazı emisyon izni almakla yükümlü olacak.
Yerel eylem planları zorunlu hale geliyor
Her ilde vali başkanlığında İl İklim Değişikliği Koordinasyon Kurulları kurulacak. Yerel eylem planlarının hazırlanması için son tarih 31 Aralık 2027 olarak belirlendi. Bu süre gerektiğinde bir yıl uzatılabilecek.
Yeşil Taksonomi ve Karbon Piyasası
Kanunla birlikte Türkiye Yeşil Taksonomisi kurulacak, yeşil yatırımların yönlendirilmesi için teşvik mekanizmaları devreye alınacak. Ayrıca Çevre Bakanı başkanlığında Karbon Piyasası Kurulu oluşturulacak; bu kurul ETS kapsamında tahsisatları ve uluslararası karbon piyasasına yönelik temel politikaları belirleyecek.
Eğitimden teknolojiye geniş yelpaze
Okul müfredatlarına iklim değişikliği ve yeşil dönüşüm eklenecek. Temiz teknoloji kullanımı yaygınlaştırılacak; hidrojen, karbon yakalama gibi alanlarda Ar-Ge çalışmaları teşvik edilecek. Ayrıca afetlere karşı erken uyarı sistemleri geliştirilecek, su yönetimi ve doğal kaynakların korunması sağlanacak.
Uygulamalar 2027’ye kadar tamamlanacak
Yasada öngörülen mevzuat düzenlemeleri ve planlama araçlarının en geç 31 Aralık 2027’ye kadar hazırlanması gerekiyor. Cumhurbaşkanı, bu süreyi bir yıla kadar uzatabilecek.