Çevre - İklim

Türkiye’de çölleşme uyarısı: Afrika sıcakları yeniden etkili!

Türkiye, Temmuz ayının son haftasında etkisini artıran kavurucu sıcak hava dalgasıyla mücadele ederken, uzmanlar bu dalganın kaynağının yine Afrika olduğunu belirtiyor.

“Afrika sıcakları” olarak adlandırılan bu sistem, özellikle İç Anadolu, Güneydoğu Anadolu ve Akdeniz bölgelerinde 45 dereceyi aşan hava sıcaklıklarına neden oluyor.

Meteoroloji Genel Müdürlüğü, bu hafta boyunca Türkiye genelinde sıcaklıkların mevsim normallerinin 8 ila 12 derece üzerine çıkabileceği uyarısında bulundu. Özellikle Konya, Adana, Gaziantep, Şanlıurfa, Antalya ve Mersin gibi kentlerde sıcaklıklar 45 dereceye ulaştı. Uzmanlara göre bu olağandışı sıcaklığın kaynağı Afrika'nın kuzeyinden gelen sıcak ve kuru hava dalgası.

'Yeryüzünün cehennemi' Türkiye'yi etkiliyor

Afrika kıtası, dünyanın en sıcak bölgelerine ev sahipliği yapıyor. Etiyopya, Eritre ve Cibuti sınırındaki Danakil Çöküntüsü, yıl boyunca ortalama 35 derece sıcaklığa sahip ve bazı günlerde 50 dereceye yaklaşıyor. Bu özelliğiyle "yaşanabilir en sıcak yer" olarak kabul ediliyor. Bu bölgeden kaynaklanan sıcak hava akımları zaman zaman kuzeye doğru hareket ederek Akdeniz üzerinden Türkiye'ye ulaşıyor.

Afrika'da aşırı sıcaklar 2024'te rekor kırdı

Küresel iklim değişikliğiyle birlikte Afrika'nın çeşitli bölgelerinde sıcaklık rekorları kırılıyor. 2024 yılı içerisinde kıta genelinde 67 aşırı sıcaklık olayının 14'ü Afrika'da kaydedildi. Özellikle Sahel kuşağı ve Orta Afrika’da sıcaklıklar tarımı, eğitimi ve iş gücünü doğrudan etkiledi. Güney Sudan’da okullar sıcak çarpması nedeniyle iki hafta kapatıldı.

Türkiye’de çölleşme uyarısı

Afrika'daki çölleşme ve sıcak hava dalgalarının etkileri sadece kıtayla sınırlı kalmıyor. Uzmanlara göre bu sistemlerin etkisi, Türkiye gibi Akdeniz havzasındaki ülkelere de ulaşabiliyor. İç Anadolu’da kuraklık, Güneydoğu’da verim kaybı gibi sonuçlara yol açan bu sıcaklıklar, tarımsal üretim ve insan sağlığı açısından ciddi tehdit oluşturuyor.

Denizler de alarm veriyor

2024 yılı, sadece kara sıcaklıklarıyla değil, aynı zamanda denizel sıcaklık dalgalarıyla da öne çıktı. Ocak-nisan döneminde Atlantik Okyanusu ve Akdeniz’deki deniz yüzeyi sıcaklıkları rekor seviyelere ulaştı. Bu durum, hem deniz ekosistemini tahrip ediyor hem de tropikal fırtına ve kıyı erozyonlarını tetikliyor.

Uzmanlardan uyarı: Bu daha başlangıç olabilir

İklim bilimciler, Afrika sıcaklarının artık dönemsel bir olgu olmaktan çıkıp daha sık ve şiddetli hale geleceği uyarısında bulunuyor. Küresel ısınma kaynaklı bu değişimler, Türkiye'nin de gelecekte daha uzun ve şiddetli sıcak hava dalgalarıyla karşı karşıya kalacağına işaret ediyor.

Ne yapılmalı?

Uzmanlar, yerel yönetimlerin sıcaklık haritalarını anlık paylaşmasını, serinleme merkezleri oluşturulmasını ve tarım alanlarında sulama stratejilerinin yeniden düzenlenmesini öneriyor. Vatandaşlara ise gün içinde dışarı çıkmama, bol su tüketimi ve özellikle yaşlıların korunması çağrısı yapılıyor.