Telif hakkı ihlali içeren dizi, film, yazılım ve e-kitapların paylaşıldığı bu gruplar, yalnızca içerikleriyle değil, aynı zamanda elde ettikleri reklam gelirleriyle de dikkat çekiyor. Alanında uzman isimler, bu oluşumların ticari düzeyde finansman sağladığına ve kontrolsüz büyümenin tehlikeli boyutlara ulaştığına işaret ediyor.
Telif hakkı ihlalleri sistematik hale geldi
Telegram üzerinden yayılan gruplarda telif hakkına konu olan dijital içeriklerin ücretsiz bir şekilde erişime açılması artık sıradan bir hal aldı. Kullanıcılar, yasal platformlara ücret ödemek yerine bu gruplar üzerinden korsan içeriklere ulaşmayı tercih ediyor. Özellikle ücretli dizi ve filmler, akademik kaynaklar ve e-kitaplar, binlerce üyesi olan kanallar üzerinden paylaşılıyor.
Hızlı büyüyen bu gruplar, yalnızca kullanıcılarına yasa dışı içerik sunmakla kalmıyor; aynı zamanda bu faaliyetlerinden doğrudan gelir elde ediyor.
Reklamlar yasa dışı içeriğin kaynağı haline geldi
Yasa dışı paylaşım yapan grupların en önemli gelir kalemlerinden biri reklamlar. Telegram'ın resmi reklam platformu üzerinden veya doğrudan grup yöneticileriyle iletişim kurularak verilen reklamlar, bu yasa dışı gruplara maddi kaynak sağlıyor. Reklamlar, turizmden kripto paraya kadar farklı sektörlerden gelirken, birçok reklamveren bu gruplarda markalarının görünürlüğünden habersiz.
Hacettepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dekan Yardımcısı Dr. Öğr. Üyesi Mehmet Çoğalan, reklam verenlerin bu durum karşısında ciddi cezai ve hukuki yaptırımlarla karşılaşabileceği uyarısında bulundu. Çoğalan, “Eğer bir reklam ajansı ya da kuruluş, yasa dışı faaliyet gösteren bir gruba bilerek ve isteyerek maddi katkı sağlıyorsa, bu durum açıkça suç teşkil eder” dedi.
Yüksek gelir motivasyonu yasa dışılığı teşvik ediyor
Bu tür gruplar, elde ettikleri gelirleri kaybetmemek için içerik paylaşımına aralıksız devam ediyor ve grupları engellenirse kitlesini kaybetmemek için yedek gruplar oluşturuyor. Böylece, olası müdahalelere karşı kendilerini koruma altına alıyorlar.
Telegram’ın kendi reklam altyapısında ödeme işlemleri, Toncoin adlı kripto para üzerinden gerçekleştiriliyor. Bu da takibi daha zor hale getiriyor. Ayrıca grup sahipleri, çeşitli aracı siteler üzerinden doğrudan reklam teklifleri alabiliyor.
Anonimlik sorumluluğu ortadan kaldırmıyor
Telegram’ın sunduğu anonimlik, yöneticiler için cezai ya da hukuki sorumluluktan kaçış yolu değil. Dr. Çoğalan, bu noktada net bir uyarı yaparak, “Anonimlik, cezai sorumluluğu ortadan kaldırmaz. Yasa dışı içeriğe bilerek ve isteyerek katkı sunan herkes, sorumluluğu paylaşır” dedi.
Ayrıca, yasal düzenlemelerin ötesinde denetim ve şikayet mekanizmalarının daha etkin çalıştırılması gerektiğini belirten Çoğalan, sosyal medya platformlarının kendi iç denetim sistemlerini güçlendirmeleri gerektiğini vurguladı.
Türkiye verileri endişe veriyor
Sosyal medya analiz platformlarına göre, Türkiye’de Telegram uygulaması bugüne dek 9,8 milyon kez indirildi. Ülke genelinde 55 bin 961 Telegram grubu kuruldu. Bu gruplar arasında yasa dışı bahis, müstehcen içerik ve telif hakkı ihlali yapanlar ön sıralarda yer alıyor.
Popüler sosyal medya platformlarında Telegram grup bağlantılarının açık şekilde paylaşılması, kullanıcıların bu yasa dışı gruplara yönlendirilmesini kolaylaştırıyor.
Etik ve hukuki sorumluluk çağrısı
Uzmanlara göre, reklam verenlerin ve ajansların bu gruplarda markalarının yer alıp almadığını kontrol etmesi, yalnızca hukuki değil etik bir sorumluluk olarak da değerlendirilmeli. İtibar kaybı riski, marka değerleri açısından ciddi sonuçlar doğurabilir.
Dr. Çoğalan’ın çağrısı açık: “Yasa dışı mecralara verilen her reklam, bir suçun devamına katkıdır. Tüm aktörler, şeffaf ve