Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), zorunlu karşılık sistemine ilişkin yeni bir adım atarak bankalara uygulanan Türk Lirası’na (TL) geçiş hedef oranlarını aşağı çekti. Düzenleme, bankalara gönderilen yazıyla duyurulurken, 5 Temmuz 2025 itibarıyla yürürlüğe girdi.
Mevcut uygulamada, mevduat bankaları için belirlenen “Kur Korumalı Mevduat (KKM) Yenileme ve TL’ye Geçiş Oranı” yüzde 60’tan yüzde 40’a indirildi. Katılım bankalarında ise bu oran yüzde 45’ten yüzde 25’e çekildi.
Yüzde 8’lik komisyon uygulaması sürecek
Yeni hedef oranların altında kalan bankalara uygulanacak yüzde 8 oranındaki komisyon kesintisi ise yürürlükte kalmaya devam edecek.
Ayrıca reeskont kredilerinin kredi büyümesi hesaplamasından çıkarılmasıyla birlikte bu kalemler bilanço içi büyüme sınırına dahil edilmeyecek.
Zorunlu karşılıklara faiz ve telafi ödemesi için yeni eşikler
Bloomberg HT’den Sevcan Ersözlü’nün haberine göre, yeni düzenleme, zorunlu karşılıklara faiz ya da telafi ödemesi yapılabilmesi için de geçerli olacak. Buna göre, TL’ye geçiş oranını belirlenen seviyelerin üzerinde tutan bankalar, Merkez Bankası’ndan faiz ya da telafi ödemesi alma hakkına sahip olacak.
Sektöre etkisi sınırlı olacak
Bankacılık sektörü kaynakları, TL’ye geçiş oranlarındaki düşüşün sektör üzerinde sınırlı bir etkisi olacağını öngörüyor. Bankaların halihazırda bu oranları karşılamakta zorlanmadıkları ve yeni hedeflerin de kolaylıkla aşılabileceği belirtiliyor.
Zorunlu karşılıklara yönelik faiz ve telafi ödeme koşullarının gevşetilmesi olumlu karşılanırken, TL’ye geçişte belirgin bir hızlanma beklenmiyor.
Reeskont kredileri bilanço dışına çıkarıldı
Düzenleme kapsamında, ihracat ve döviz kazandırıcı hizmetler için kullandırılan reeskont kredileri, kredi büyümesi hedefinden muaf tutuldu. Bu krediler, bankaların bilanço içi kredi büyümesi sınırları dışında değerlendirilecek.
Sektör temsilcileri, söz konusu kredilerin uygulamada zaten gayri nakdi gibi izlendiğini belirterek bu değişikliğin anlamlı bir kredi büyümesi etkisi yaratmasını beklemiyor.
Genel değerlendirmede ise TCMB’nin attığı bu adımların TL’ye geçişi desteklemekle birlikte bankalara yönelik hedef baskısını azaltan "hafifletici bir ince ayar" olduğu ifade ediliyor.
KOBİ’lere nefes aldıracak düzenleme
Öte yandan, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB), Kredi Garanti Fonu (KGF) ve bankalar iş birliğiyle hayata geçirilen TOBB Nefes Kredisi de kredi büyümesi hedefi kapsamı dışında tutulacak.
TCMB’nin bankalara gönderdiği bilgilendirme yazısında, Nefes Kredisi’nin büyüme limitlerine dahil edilmeyeceği belirtilirken, bu adım KOBİ’lerin krediye erişimini kolaylaştıracak.
TOBB’dan yapılan açıklamaya göre, 8-9 Temmuz tarihleri arasında başvuruları alınacak Nefes Kredisi için oda ve borsa üyeleri, Ziraat Bankası, Halkbank, Vakıfbank, Akbank, Yapı Kredi, Denizbank ve Ziraat Katılım şubelerine başvurabilecek.
KGF’nin yüzde 80 kefalet desteği sağladığı krediden firmalar azami 2,5 milyon TL kullanabilecek. Krediler 6 ay geri ödemesiz dönem dahil olmak üzere 36 aya kadar vadeli olacak.
Bankacılık kaynaklarına göre, bu uygulama sayesinde bankalar kredi büyüme sınırlarını aşmadan KOBİ’lere finansman sunabilecek.
