ABD’de hükümetin harcamaları azaltmaya yönelik planları, uzay araştırmalarının merkezi konumundaki NASA’da büyük bir personel kaybına yol açtı. G-13, G-14 ve G-15 seviyelerinde görev yapan 2 bin 145 uzman ve yönetici pozisyonundaki çalışan ajansla yollarını ayırıyor. Bu kadrolar genellikle altı haneli maaşlara sahip ve NASA’nın beyin gücünü oluşturan önemli pozisyonlar olarak biliniyor.
Toplamda ise yıl başından bu yana 2 bin 700’ü aşkın sivil personel, Trump yönetiminin sunduğu iki gönüllü ayrılma teklifini kabul etti. Ayrılan personelin yüzde 67’si insanlı uzay uçuşları, bilimsel araştırmalar ve temel operasyonel destek birimlerinde çalışıyordu.
NASA tarihinin en büyük bütçe kesintisi
Beyaz Saray’ın 2026 yılına yönelik sunduğu bütçe planına göre NASA’nın bütçesinin yaklaşık dörtte biri kesilecek. Bu kesinti, ajans tarihindeki en büyük mali daralma olarak kayıtlara geçerken, bilim camiası ve kamuoyundan yoğun tepki alıyor.
Amerika’da en çok güven duyulan kamu kurumları arasında yer alan NASA, uzun yıllar Ulusal Park Hizmetleri ve ABD Posta Servisi’nin ardından üçüncü sıradaydı. Ancak bu radikal adımlar sonrası ajansın hem operasyonel gücü hem de bilimsel itibarı tehdit altında.
Bilim insanlarından sert uyarı: Küresel felaket
Teorik fizikçi Chanda Prescod-Weinstein, gelişmeleri, “Bu sadece ABD için değil, tüm dünya için bilimsel bir felaket” sözleriyle değerlendirdi. Astrofizikçi Robert Rutledge ise Maryland’deki Goddard Uzay Uçuş Merkezi'nden 607 çalışanın ayrıldığını, bunun da NASA’nın astrofizik alanındaki liderliğini doğrudan tehlikeye soktuğunu belirtti.
Ayrıca Florida’daki Kennedy Uzay Merkezi’nde 311, Teksas’taki Johnson Uzay Merkezi’nde 366 ve Virginia’daki Langley Araştırma Merkezi’nde 281 personelin görevden ayrılacağı bildirildi.
Özelleştirme ve SpaceX etkisi
Trump yönetiminin bütçe politikaları sadece NASA’yla sınırlı değil. Ulusal Hava Durumu Servisi ile Okyanus ve Atmosfer İdaresi gibi önemli kurumların da özelleştirilmesi gündemde. Buna karşın, hükümetin milyar dolarlık projeleri özel uzay şirketi SpaceX’e yönlendirmesi dikkat çekiyor.
Her ne kadar Elon Musk ile Trump arasında zaman zaman gerilim yaşansa da uzmanlara göre SpaceX, ABD uzay programı için artık “vazgeçilmez” bir aktör haline geldi.
