Kabasakal’ın verdiği bilgilere göre, Marmara Denizi’nde bazı bölgelerde 100 metreden sonra oksijen seviyesi 1 mg/L’nin altına, 200 metreyi aşan derinliklerde ise sıfıra kadar inmiş durumda. Bu da, hızlı metabolizmaya sahip köpek balıkları, vatozlar ve deniz kartalları gibi kıkırdaklı balıkları sığ ve görece daha oksijenli kıyı şeritlerine yönelmeye zorluyor.
Ancak kıyılarda yoğun balıkçılık baskısı ve devam eden kirlilik, bu türlerin yeni yaşam alanlarında da güvende kalmalarına izin vermiyor.
Kıyıya yaklaşan köpek balıkları tehlike değil
Halk arasında “köpek balığı görüldü” haberlerinin paniğe yol açabildiğini belirten Kabasakal, Marmara’da gözlenen türlerin genellikle camgöz gibi ürkek ve insanlar için tehdit oluşturmayan türler olduğunu vurguladı. Kabasakal, “Büyük beyaz gibi saldırgan türler 40 yıl önce Marmara’yı terk etti. Bugün kıyıya yaklaşanlar insanlardan kaçan, saldırgan olmayan türler” dedi.
Ekosistem alarm veriyor: Kıyıda da türler azalıyor
WWF-Türkiye’nin üç yıllık saha araştırmalarına göre, Marmara kıyılarında bir dönem artış gözlenen kıkırdaklı balık nüfusu, 2024 itibarıyla dramatik şekilde düşüşe geçti. Bu durum, kıyılarda bile oksijenin hızla tükenmeye başladığını ve ekosistemin kritik bir eşikte olduğunu gösteriyor.
Dünya genelinde köpek balıkları yok olma riskiyle karşı karşıya
Kabasakal, köpek balıklarının besin zincirinin en üstünde yer alarak deniz ekosistemlerinin sağlığı için kritik bir rol oynadığını hatırlattı. Dünyadaki 1.282 kıkırdaklı balık türünden 536’sı köpek balığı ve bu türlerin üçte biri yok olma tehlikesiyle yüz yüze. Aşırı avcılık, iklim değişikliği, yaşam alanı kaybı ve kirlilik, bu türleri tehdit eden başlıca faktörler arasında.
Vatandaş bilimi devrede: “Gözüm Doğada”
WWF-Türkiye’nin geliştirdiği “Gözüm Doğada” adlı mobil uygulama ile vatandaşlar da sahilde rastladıkları köpek balıklarını veya diğer kıkırdaklı balıkları fotoğraflayarak bilimsel araştırmalara katkıda bulunabiliyor. Kabasakal, 9 bin kilometrelik kıyı şeridine sahip Türkiye’de bu katkının büyük önem taşıdığını söyledi.
Yanlış algılara dikkat: Gizli kahramanlar
Medyanın ve sinemanın köpek balıklarını yıllardır saldırgan birer canavar gibi göstermesinin yanlış bir algıya yol açtığını belirten Kabasakal, yeni bir araştırmayla Türkiye’de köpek balığı saldırılarının sanıldığından çok daha nadir olduğunu ortaya koyacaklarını duyurdu. Uzman, “Köpek balıkları aslında sağlıklı denizlerin gizli kahramanlarıdır” diyerek, bu türlerin korunması için kamuoyunun farkındalığının artırılması gerektiğini vurguladı.