KPMG ile Enerji Enstitüsü'nün ortak hazırladığı 2024 Dünya Enerji İstatistik Raporu, küresel enerji talebinin geçtiğimiz yıla göre yüzde 2’nin biraz üzerinde artarak tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştığını gösterdi. Elektrik talebindeki yükseliş ise yüzde 4’ü aşarak enerji tüketimindeki artışın önüne geçti. Bu hızlı artışta elektrifikasyonun hız kazanması belirleyici oldu.
Raporda Türkiye'nin enerji arzı da ön plana çıktı. Türkiye’nin toplam enerji arzı 2024 yılında 7,02 exajoule seviyesine ulaşarak yüzde 5,1 oranında büyüdü. Bu oranla Türkiye, Avrupa'da enerji arzı en hızlı artan ülke olurken, yüzde 1,2’lik pazar payıyla Almanya ve Fransa’nın ardından üçüncü sırada yer aldı. Türkiye, son 10 yılda yıllık ortalama yüzde 3,5 büyüme oranıyla Avrupa'nın en hızlı büyüyen enerji tedarikçisi konumunda.
Küresel enerji dinamiklerinde çelişkiler
KPMG Türkiye Enerji Sektörü Lideri Hakan Demirelli, günümüz enerji sistemini “karşıt güçlerin yön verdiği bir küresel sistem” olarak tanımlıyor. Elektrifikasyon hızla artarken fosil yakıt tüketimi de yükselmeye devam ediyor. Yenilenebilir enerji kaynakları gelişse de iklim hedeflerine ulaşmada hala ciddi zorluklar yaşanıyor. Demirelli, “Türkiye’nin enerji arzındaki hızlı artış, enerji güvenliği ve ekonomik büyüme açısından kritik bir kazanım” diye konuştu.
Temiz enerji yatırımları hız kazanırken fosil yakıtlar küresel enerji dengesinde güçlü yerini koruyor. 2024’te petrol üretimi yüzde 0,6 artışla günlük 97 milyon varile ulaştı. Üretimin büyük kısmı OPEC dışındaki ülkelerden sağlanırken, ABD günlük 20 milyon varilin üzerinde üretimle Suudi Arabistan ve Rusya’yı geçti.
Yenilenebilir enerjide Çin liderliğini pekiştirdi
Yenilenebilir enerji kapasitesinde Çin, ABD, Avrupa ve Hindistan’ın toplamını geride bırakarak liderliğini sürdürdü. Avrupa’daki yatırımlar ise yüksek faizler ve tedarik sorunları nedeniyle yavaşlama gösterdi.
Rüzgâr ve güneş enerjisi üretimi 2024’te yüzde 16’dan fazla artarak toplam enerji talebinin artış hızını neredeyse dokuz kat aştı. Ancak altyapı eksiklikleri nedeniyle gelişmekte olan bölgelerde bu kaynakların talebi karşılamada yetersiz kaldığı raporda vurgulandı.
Enerji dönüşümünün merkezi gelişmekte olan ülkeler
Son on yılda OECD dışındaki ülkeler yenilenebilir enerji yatırımlarını OECD ülkelerine göre iki kat daha hızlı artırdı. Enerji talebi ve sermaye giderek bu büyüyen piyasalara kayarken, küresel enerji dönüşümünün merkezi gelişmekte olan ülkelere kayıyor.
