Antalya’da yapılan radar destekli yer hareketi analizlerine göre, tarım arazilerinde her yıl yaklaşık 2 santimetrelik çökme meydana geliyor. Akdeniz Üniversitesi Fen Fakültesi Uzay Bilimleri ve Teknolojileri Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Nusret Demir, bu durumun iklim değişikliği ve yer altı sularının kontrolsüz kullanımına bağlı olduğunu belirterek, “Antalya için çalan alarm bu noktada karşımıza çıkıyor” dedi.
Radar verilerine dayalı aktif uzaktan algılama teknikleriyle yapılan analizler sonucunda, Antalya’nın özellikle kuzey kesimindeki tarım arazilerinde belirgin çökmeler tespit edildi. Yumuşak zemin yapısına sahip bu bölgelerin, hem çökme açısından hem de deprem riski bakımından hassasiyet taşıdığı vurgulandı.
Deprem yerine çökme konuşulmalı
2020-2023 dönemini kapsayan analizlere göre, tarım arazilerindeki bu çökmelerin yıllık 2 santimetreyi bulduğu kaydedildi. Doç. Dr. Demir, “Binalar için dalgalı denizde gidecek sağlam gemilere ihtiyacımız var. Japonya’nın yıllardır yaptığı gibi, zemin ve yapı analizleri üzerinden risk yönetimi yapmalıyız” diyerek yapı denetimi vurgusu yaptı.
Biyokütle kaybı ve yangın etkisi
Orman yangınlarının etkilediği alanlarda ise biyokütle kaybına bağlı yükseklik kaybı yaşandığına dikkat çeken Demir, bu verilerin Avrupa Uzay Ajansı’nın iklim gözlemleriyle de örtüştüğünü söyledi. Artan sıcaklıkların kuraklığı tetiklediğini, bu durumun tarımda su krizine ve yer altı su seviyesinde ciddi düşüşe neden olduğunu ifade etti.
Yumuşak zeminli tarım alanları imara açılmamalı
Demir, tarım alanlarının yumuşak zemin yapısından dolayı depreme karşı daha savunmasız olduğunu vurgulayarak, bu alanların imara açılmasının büyük bir risk teşkil edeceğini belirtti.
İstanbul ve Marmara da risk altında
Doç. Dr. Demir, İstanbul Teknik Üniversitesi ile yürüttükleri TÜBİTAK projesi kapsamında İstanbul’un Kartal ilçesinde de benzer analizler yaptıklarını söyledi. Marmara Fayı’nın yılda yaklaşık 2,5 santimetre kayma hızına sahip olduğunu belirten uzmanlar, yapı stokunun yenilenmesi ve erken uyarı sistemlerinin geliştirilmesi gerektiği konusunda uyarılarda bulundu.
ABD'deki deprem analiz şirketiyle yapılan ortak değerlendirmeye göre, İstanbul’un 15 kilometre uzaklıkta bulunan Marmara Fayı'na karşı savunmasız olduğu ve geçmişteki yapılaşmanın birçok riski beraberinde getirdiği ifade edildi.
Antalya için öncelikli tehdidin sessizce ilerleyen çökme riski olduğuna dikkat çeken uzmanlar, iklim değişikliği ve yer altı su politikalarının yeniden ele alınması gerektiğini belirtiyor.
