Dünya, 3 Temmuz’da Çin’in Xichang Uydu Fırlatma Merkezi’nden uzaya gönderilen Shiyan-28B 01 uydusunun altı gün boyunca izlenememesi karşısında şaşkına uğradı. Uydu, normal şartlarda fırlatmadan sonra 24 ila 48 saat içinde tespit edilebilir hale gelmesi beklenirken, 9 Temmuz’a kadar hiçbir uzay gözlem sistemi tarafından yakalanamadı. Ancak ABD Uzay Kuvvetleri’ne bağlı Space Domain Awareness Birimi, uyduyu aniden aktif olarak tespit etti.
Yörüngedeki sıra dışı değişiklikler...
Shiyan-28B 01, 794 × 796 kilometrelik bir yörüngede ve sadece 11 derece eğimle hareket ediyor. Bu, fırlatma sırasında planlanan 35 derecelik eğimin çok altında. Uyduyu taşıyan roketin yörünge eğimini düşürmek için üç kez yön değiştirmesi, alışılmışın dışında bir manevra olarak yorumlandı. Uzaydaki yörünge değişiklikleri, uydunun stratejik veya gözetleme amaçlı kullanılabileceği ihtimalini gündeme getirdi.
"Uydu, teknoloji testinden fazlası olabilir"
Gökbilimci Jonathan McDowell, Çin’in daha önce bu kadar düşük eğimli bir yörünge tercih etmediğine dikkat çekerek, uydunun Güney Çin Denizi ve Hint Okyanusu üzerinde seyretmesinin ABD’liler arasında kuşkuları artırdığını belirtti. Shiyan serisi uydular, geçmişte de gizemli operasyonlarıyla gündeme gelmişti. Çin, bu uyduların uzay ortamını incelemek için tasarlandığını söylese de, ABD’li uzmanlar çoğunun askeri ve gözetleme amaçlı olduğuna inanıyor.
Çin'den uzun süreli gözetleme ihtimali
Yakın dönemde iki Çin uydusunun yörüngede gerçekleştirdiği özel kenetlenme ve yakıt transferi operasyonları, bu teknolojinin görev süresini uzatmaya ve askeri gözetleme kapasitesini artırmaya yönelik olduğu yorumlarını beraberinde getirdi. NASA da Shiyan-28B 01’in hareketlerini titizlikle izliyor.