Çanakkale Kara Savaşları sırasında yer üstündeki çetin mücadele kadar, yer altında da şiddetli çatışmalar yaşandı. Bu çatışmaların ilk örneği, 57’nci Alay 1’inci Tabur Komutanı Zeki Bey ve askerleri ile Anzak birlikleri arasında 8 Temmuz 1915’te Merkeztepe’de bir lağım tünelinde gerçekleşti. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ) Öğretim Görevlisi Dr. İsmail Sabah, Zeki Bey’in bu çatışmanın hatırası olarak bir kurşunu Mustafa Kemal Atatürk’e hediye ettiğini aktardı.
Yer altında ilk temas: 8 Temmuz 1915
Dr. İsmail Sabah’ın verdiği bilgilere göre, Avustralya resmi tarihçisine de yansıyan çatışma, Çanakkale muharebelerinde taraflar arasında yer altında yaşanan ilk doğrudan temas olma özelliğini taşıyor. Merkeztepe'deki 57’nci Alay siperlerinin önüne Anzak askerleri tarafından yerleştirilen lağım 4 gün boyunca sessiz kaldıktan sonra 8 Temmuz 1915 günü Zeki Bey ve yanındaki askerler tarafından keşfe çıkıldı.
Zeki Bey, patlama sonucu oluşan çukurdan içeri girerek ilerledi ve karşısına çıkan tünelin içine girdi. Kum torbalarıyla kapatılmış bir tünel ağzı bulan Zeki Bey ve ekibi, ilerlemeye devam etti. Tünelin bir noktada sola keskin şekilde döndüğü görüldü. Zeki Bey, keşif için bir çavuş ve bir eri ileri gönderdi. Bir süre sonra askerlerin geri döndüğü ve arkalarından tabanca ile ateş edildiği anlaşıldı. Bu olay, Çanakkale Savaşları’nda yer altında yaşanan ilk çatışma olarak kayıtlara geçti.
‘Çanakkale Muharebelerinin şiddetini yansıtan bir örnek’
Dr. Sabah, “Tünelin dolambaçlı yapısı nedeniyle çatışmada taraflar zarar görmedi. Zeki Bey tünelin ağzına bir kum barikat ördürüp bir askerini tabancasıyla birlikte nöbete bıraktı. Anzak askerleri, bu hareketten şüphelenerek tüneli havaya uçurmaya karar verdi. 9 Temmuz’da meydana gelen patlamada tünelin çatısı çöktü ve Zeki Bey’in nöbetçi bıraktığı asker göçük altında kaldı” dedi.
Yer altında yaşanan bu olayın, savaşın şiddetini yansıtması bakımından önemli olduğuna dikkat çeken Dr. Sabah, “Zeki Bey, yer altındaki bu çatışmanın hatırası olarak aldığı kurşunlardan birini Kolordu Komutanı Esat Paşa’ya, diğerini de 19’uncu Tümen Komutanı Mustafa Kemal Atatürk’e hediye etmiştir. Bu olay, Türk askerinin Çanakkale’de nasıl büyük bir mücadele verdiğini gösteren en somut örneklerden biridir” ifadelerini kullandı.
